Kỹ thuật Tremolo (Flamenco)

Tremolo (còn gọi là reo dây) là một kỹ thuật đặc biệt của guitar độc tấu, tạo ảo giác có 2 đàn chơi cùng nhau. Một đàn chơi giọng cao (treble) mang dòng chẩy của giai điệu, trong đó cảm giác âm thanh ngân dài được tạo ra bởi các nốt lặp lại rất nhanh (giống như đàn mandolin). Đàn kia chơi giọng trầm (bass), đệm theo nhịp hoặc đàn đối giai điệu (counter-melody).

Theo phương pháp học guitar mới, tremolo được giảng dạy ở cấp độ học khá sớm, bởi vì nó cung cấp một phương tiện tuyệt với để phát triển tốt kỹ thuật bàn tay phải. Tremolo đòi hỏi sự độc lập hoàn toàn của chuyển động ngón cái và các ngón khác, cùng sự kiểm soát tốt các ngón tay riêng rẽ. Bạn phải cần thực tập rất nhiều trước khi có thể bắt đầu chơi nó gần với bất kỳ tốc độ nào để đạt âm vang một cách hiệu quả nhất. Nhưng bạn cũng có thể chơi nó ngay bây giờ, thật chậm, thật đều nhịp và có kiểm soát tốt sự độc lập của các ngón.

Trong Flamenco, dạng tremolo phổ biến nhất là liên 5 (p i a m i), gồm 5 nốt trong một phách. Nốt bass bắt đầu bằng gẩy ngón cái p, theo sau là 4 cú gẩy của các ngón i, a, m, i. Nó nhiều hơn một cú móc so với tremolo trong guitar cổ điển (chỉ p a m i).

Sự quan trọng của tiết tấu

Tiết tấu tuyệt đối đều là điều quan trọng nhất để tạo ra ảo giác của giai điệu không bị đứt đoạn của bè treble. Các ngón phải gẩy rõ ràng, mỗi ngón phải đều về lực và âm thanh, khoảng cách cú gẩy bằng ngón cái và từng ngón kia phải đều đặn. Cho đến giờ, bậc thầy tremolo trong Flamenco chưa ai hơn được Sabicas. Tiếng tremolo của Sabicas đạt tuyệt đối yêu cầu về sự đều đặn, tốc độ, âm sắc cũng như sự diễn cảm.

Tremolo hay được gọi là ‘hợp âm rải trên một dây’. Quan niệm như vậy sẽ giúp bạn tập trung vào việc định cho đều thời gian và khoảng cách các nốt. Hãy bắt đầu thật chậm, bảo đảm các khoảng giữa p i a m i là như nhau. Bàn tay thư giãn và các ngón tay di chuyển chủ yếu nhờ khớp 3.

Bạn có thể bị cám dỗ hối thúc đàn cho nhanh để đạt ngay hiệu ứng đẹp của tremolo. Nếu làm vậy, chắc chắn bạn sẽ phát triển các thói quen xấu, dẫn đến sự không đều của tiết tấu. Lúc đó bạn nhận thấy khó khăn hơn để làm tiếng tremolo trơn tru và trôi chẩy, nhưng nếu bạn khởi đầu đúng phương pháp (chậm + đều), tốc độ sẽ đến tự nhiên theo thời gian luyện tập.

Ngón cái trong tremolo

Trong Flamenco, ngón cái có thể chơi ép dây hoặc móc dây, từy theo tạo hiệu ứng âm thanh mong muốn. Khi đàn các nốt bass theo hướng dây đi lên (ví dụ dây 6, 5, 4), ngón cái nếu chơi ép dây sẽ gẩy liền âm thanh dây kế mà không cần nhấc lên và vung trở lại sau khi đàn xong từng dây.

Hai bài tập hàng ngày cho tremolo

Hai bài tập luyện hàng ngày sau đây nhằm kiểm soát độc lập của 4 ngón tay. Bài thứ nhất đàn móc dây (tirando) cho các ngón i, m, a của bàn tay phải và phải được bắt đầu đàn cực kỳ chậm. Bạn lưu ý phải đàn đúng theo cách ghi ngón mới có tác dụng.

Bài thứ hai khó hơn. Các ngón i, m, a của bàn tay phải được chơi ép dây (apoyando), tỳ vào dây thứ hai sau khi gẩy dây thứ nhất. Sau đó, chúng được giữ tiếp xúc trên dây thứ hai cho đến khi đến lượt từng ngón được yêu cầu cho cú gẩy tiếp theo. Do đó, vào bất cứ lúc nào, ít nhất cũng có hai trong ba ngón a, m và i, được tỳ lên dây thứ hai. Mặc dù khởi đầu tập bài này rất khó khăn, nhưng nó giúp bạn phát triển tốt sức mạnh cũng như sự độc lập của các ngón tay.


Bài tập thực hành

Bạn hãy tâp thuộc lòng đoạn falseta điệu Solea sau đây. Mới bắt đầu, bạn tập thật chậm ở tốc độ metronome 60 beats (tức 60 phách/phút = 1 phách/giây); tập từ 1/2 đến 1 tiếng mỗi ngày. Cứ khoảng 10 ngày (cho người mới tập) hoặc 1 hoặc 2 tháng (cho người tập lâu) tăng tốc độ thêm 10 beats. Tốc độ đích phải đạt sau 1 hoặc 2 năm (tùy người) là 120 beats (tức 10 nốt/giây). Nếu nghe âm thanh tremolo chưa đều thì bạn phải giảm xuống 1 cấp tốc độ ngay.

Tremolo dây trong
Trong bài tập trên, các nốt tremolo đều được đàn trên dây thứ nhất. Bạn cũng nên tập những bài tập này trên dây 2 buông, rồi trên dây 3 buông thay vì dây 1. Tremolo trên những dây trong này khó hơn và đòi hỏi kiểm soát chuyển động các ngón tay chính xác hơn.

Kiểm tra sự đều đặn
Sau một thời gian, khi bạn chơi tremolo được dễ dàng rồi và đang bắt đầu dần dần gia tăng tốc độ, bản thu âm tiếng đàn của bạn phát ra ở nửa tốc độ lúc thu, sẽ cho bạn hiểu biết đáng giá về sự không đều về tiết tấu và nhấn mạnh. Nếu tiết tấu của bạn đủ đều để qua cuộc thử nghiệm rất quan trọng này, bạn yên chí đang tiến ngon lành trên con đường chinh phục thành công kỹ thuật tremolo đấy!

tremolo liên 5 trong Flameno :
Ta biết rằng, không chỉ riêng tác phẩm Arabian Dance mà Akhandamandala trong video, trong hầu hết các tác phẩm Flamenco do Sabicas soạn nói chung, ông thường đưa falsetas có tremolo 5 notes vào để diễn đạt khúc giai điệu du dương của ý nhac. Ta thường thấy trong tiếng tremolo của ông, nhiều lúc giai điệu có nốt nửa nhịp, hoặc có luyến láy rất nhanh và điệu nghệ.

Để đạt được kỹ thuật này, trong lúc các ngón bàn tay phải tremolo liên 5 đều đều, các bạn phải luyện chuyển ngón nhanh thêm cho bàn tay trái. Việc này khiến ta phải thêm phần khổ luyện nữa, nhưng bù lại, khi đàn thành công, giai điệu tremolo sẽ nghe cực kỳ lả lướt, bay bướm,Rất đẹp.


tremolo piami
Một khi đã quen với dạng tremolo pami bên classical, khi chuyển sang dạng tremolo piami của Flamenco, ta thường gặp trở ngại là tremolo khó đều. Vấn đề ở chỗ giờ đây phải tập thêm một thói quen mới (piami) trong khi thói quen cũ (pami) đã tạo dấu ấn sâu đậm trong bộ nhớ.
Để tập tremolo piami kiểu Flamenco cho hiệu quả, ta hãy lật lại phương pháp tremolo pami trong cuốn Pumping Nylon(có trong thư viện) và suy ra phương pháp áp dụng cho kiểu piami này.
Đầu tiên là tập tremolo trên 1 dây, cụ thể là dây số 1 (Mi):

Đây chỉ là video tập luyện không phải tremolo flamenco
Bước đầu tập chậm rồi từ tăng dần tốc độ. Trong động tác móc dây (free stroke) có kèm động tác cắm dây (planting). Hiệu quả tạo ra âm thanh staccato như sau. Trong lúc tập luyện, bạn lắng nghe và điều chỉnh trường độ, âm lượng, âm sắc các nốt cho thật đều:
-Một số trường hợp khi đàn nhanh lên, ta thường bị lỗi không đều về trường độ Để sửa chữa lỗi này, bạn tập chậm lại như sau, trong đó có nhấn mạnh các nốt đầu phách:
Cuối cùng tập lại đúng dạng ban đầu với âm thanh legato để tạo giai điệu liền lạc ở nhiều tốc độ khác nhau. Lúc nào bạn cũng phải kiểm tra lại sự đều đặn của âm thanh các nốt qua 3 yếu tố đã nói trên, gồm trường độ, âm lượng và âm sắc.

Một số hình ảnh Trenmolo Piami




Tuy nhiên trên thực tế piami lại như sau


Pmami



-------------

Một số Video hướng dẫn tremolo flamenco