Xác định giọng cho một bài hát khi điền hoà âm

Nguyên tắc sáng tác

Nguyên tắc cơ bản khi sáng tác mà các nhạc sỹ thường tuân thủ đó là mỗi
bài hát chỉ có một giọng, nếu nhiều hơn một giọng, các giọng đó cũng
thường có sự liên quan rất lớn đến nhau.

Nếu chỉ có một giọng, khoá nhạc có kèm dấu hoá của giọng đó và nốt cuối của bài hát là chủ âm của giọng.
Khi đã xác định được giọng, tiến hành điền hoà âm cho bài hát dễ dàng hơn rất nhiều.

Dò các nốt trong bài hát
Nếu bạn có bản nhạc của bài hát, mọi việc trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Ví dụ bài "Mặt trời bé con" của nhạc sỹ Trần Tiến:





Nhìn vào sheet nhạc này, bạn sẽ thấy dấu hoá đầu khuôn nhạc có một dấu
giáng, nó sẽ rơi vào giọng F hoặc Dm (vì hai giọng này có 1 dấu giáng).
Nốt cuối là nốt chủ âm, nhìn vào nốt cuối bài, nó là nốt Rê. Vậy bài này
sẽ là giọng Dm.
Nếu không có bản nhạc (hoặc sheet nhạc), bạn sẽ phải dò, hãy mở bài hát
đó lên và cầm đàn dò theo các nốt theo giai điệu chính. Cố gắng tỉa được
vài nốt có trong giai điệu chính bạn sẽ bắt gặp các nốt nhạc trong bài
đó, cố gắng tỉa càng nhiều nốt càng tốt, lắng nghe và ghi nhớ các nốt
thăng (hoặc giáng, bạn có thể biết bài đó có mấy dấu thăng hoặc mấy dấu
giáng, sau đó nghe thật kỹ nốt cuối bài (theo giai điệu của ca sỹ), bạn
sẽ biết bài đó là giọng gì.

Vài thủ thuật để dò giọng nhanh hơn
Tập nghe cao độ của vài nốt quan trọng, ví dụ nốt D# (Eb), F# (Gb), G#
(Ab), A# (Bb) và so sánh nó với cao độ của các nốt không có dấu # hoặc
b. Việc này sẽ giúp bạn phát hiện rất nhanh giọng đó là giọng gì. Cứ tập
nghe và dò nhiều bạn sẽ thấy tác dụng của nó.

Nhớ hết các giọng song song (bộ hợp âm song song). Hai giọng song song có thể nói chỉ khác nhau nốt cuối. Hãy cẩn thận kẻo nhầm lẫn.
Nghe và tỉa nốt theo giai điệu, nhưng hãy tỉa nốt theo thế bấm hợp âm quen thuộc. Việc này giúp cho bạn dò hoà âm nhanh hơn về sau và đồng thời cũng giúp cho bạn nhận diện giọng nhanh hơn.
Có thể bạn không nghe nổi giọng gốc là gì vì có nhiều nhạc cụ quá, vậy hãy lắng nghe một bản cover với nhạc cụ quen thuộc (guitar cover chẳng hạn). Khi đó, chỉ cần dịch giọng từ bản cover sang giọng gốc khi làm lại hoà âm là được.